Renk, şarap hakkında çok şey söyler: yaşı, yoğunluğu, kökeni, üzüm türü, fermantasyon tekniği ve kalitesi. Koku, tadımdan çok daha hassastır. Görünüş ve kokunun ardından gelen aşama, şarabı tatmaktır. En önemlisi, genel duyusal dengedir.

1. Şarabın görünümü

Şarabın rengi yaşını ve kalitesini gösterir. Genç kırmızı şarap mor, olgun kırmızı, yaşlı kahverengidir. İnceleme güçlü ışıkta yapılır. Yavaş akan ve daha bulanık şaraplar genellikle gövdeli ve zengindir. Bardak 45° eğimli tutulur ve sapından kavranır.

2. Döndür ve kokla

Bardağı çevirmek, şarabın havayla temasını artırır ve aromaları serbest bırakır. Bardak üçte bir dolu olmalıdır. 10–20 saniye boyunca kısa nefeslerle koklayın. Uzmanlara göre şarap üç aşamada koklanmalıdır: sabit, çevrilmiş ve bir yudumla birlikte hava alınarak.

Koku alma duyusu tad alma duyusundan 10 kat hassastır. Şarabın tarzı kokusundan anlaşılabilir. Üç aroma grubu vardır: üzüm kaynaklı birincil (meyve, çiçek, bitki), fermantasyonla oluşan ikincil (asit, maya), yaşlanma ile ortaya çıkan üçüncül (vanilya, biber, muskat, kahve, tütün).

3. Tadın ve keyfini çıkarın

Şarap, ağızda 10 saniye dolaştırılarak tüm tat reseptörlerine ulaşmalıdır.

Kalite değerlendirmesi B.L.I.C. kısaltmasıyla yapılır:

Denge (Balance), Uzunluk (Length), Yoğunluk (Intensity), Karmaşıklık (Complexity).

İyi bir şarap, görünümü, kokusu ve tadıyla keyif verir – içmesi zevkli şaraptır.

Sadece iki veya üç üzüm türü yoktur, bu yüzden beyaz–pembe–kırmızı ayrımı çok basittir. Tercih, zevke ve yemeğe bağlıdır.

Şarapların karakteri

Şarap uzmanlarının kullandığı terimler karmaşık görünse de anlamları sabittir. Aşağıdaki kavramlar yaygındır:

• Tatlı, yarı tatlı: fermente olmamış şeker oranına göre tatlılık değişir.
• Kuru: artık şeker yoktur, asidik ve canlıdır.
• Kadifemsi: ince tanenli, dengeli kırmızı şaraplar.
• Hafif: düşük alkollü şaraplar.
• Güçlü: yüksek alkol ve ekstrakt içeren şaraplar.
• Yuvarlak: yumuşak asitli, dengeli şaraplar.
• Taze: genç şarapların canlı asit yapısı.
• Aromatik: uzun süreli tat ve kokuya sahip şaraplar.
• Dengeli: asit, şeker, alkol ve aromanın uyumu.

Şarabın rengi

Renk, üzüm kabuğundaki pigmentlerden gelir. Beyaz şaraplar, kırmızı üzümlerden (örneğin Pinot Noir) de yapılabilir. Renk kategorileri: gümüş, yeşilimsi, sarı, kehribar, kahverengi. Fıçıda bekletilenler daha koyu renklidir. Roze şaraplar kısa süreli kabuk temasıyla yapılır (12–24 saat). Kırmızılar ise uzun süreli kabuk fermantasyonu (14 gün) ile renk kazanır.

Tatlı-Kuru

Şeker oranı lezzeti belirler. >45 g/l tatlı, 18–45 yarı tatlı, 4–18 yarı kuru, <4 kuru şaraptır.

Diğer sınıflandırmalar

Şaraplar kalite (sofra, kaliteli), yaş (genç, olgun, eski) ve alkol oranına göre (hafif: %9–10, ağır: %13+) sınıflandırılır. Bölge ve üretici itibarı da önemli kriterlerdir.

Hemen hemen tüm şaraplar, fermantasyondan sonra birkaç ay dinlenerek gelişir. Şişeleme sonrası süreçte bile kimyasal etkileşimler devam eder. Pek çok modern şarap, 2–3 yıl içinde tüketilmek üzere üretilir çünkü yeterli asit veya tanen içermez.

Şişeleme, şarabın kalitesini ve özgünlüğünü korur. Şişe ve mantarın kalitesi, hava geçirmez bir kapaklama için çok önemlidir.

Malzeme

Antik çağda şarap, amfora adı verilen seramik kaplarda saklanırdı. Romalılar, şarabın rengini görmek için cam kaplar kullanmaya başladı. Galyalılar ise ahşap fıçıları icat ettiler; bu yöntem Avrupa’da standart hâline geldi.

Renk ve şekil

Cam üretimindeki gelişmeler, farklı bölgeler için özel şişe biçimlerinin oluşmasını sağladı: Bordeaux, Burgundy, Rhine, Tokaj, Porto. Bugün koyu yeşil şişeler kırmızı, kahverengi şişeler beyaz, şeffaflar roze şaraplar içindir.

Mantar

Doğal mantar hâlâ kalite sembolüdür. Esnektir ve hava geçirmezdir, ancak pahalıdır. Sentetik mantarlar ve vidalı kapaklar giderek yaygınlaşmaktadır.

Hacim

Standart şişe boyutu 0,75 litredir. Daha küçük (Piccolo, Demi) ve daha büyük (Magnum, Methuselah, Solomon) boyutlar da bulunur.

Etiket

Etiket, üzüm türü, menşei, üretim yılı, kalite, üretici ve marka bilgilerini içerir.

Günümüzde her şarap, kendine uygun kadehte servis edilir. Antik dönemde kaplar genellikle seramik veya metaldi; cam bardaklar yalnızca zenginlerin evlerinde bulunurdu.

1960’lardan itibaren Claus Riedel’in çalışmalarıyla kadeh şeklinin aroma ve lezzet üzerindeki etkisi fark edildi. Günümüzde beyaz, kırmızı ve köpüklü şaraplar için farklı kadehler, ayrıca Bordeaux, Chardonnay veya Tokaj gibi bölgelere özel biçimler vardır.

• Şekil: Aromayı yoğunlaştırır, tat algısını etkiler.
• Malzeme: İnce, renksiz cam en iyisidir.
• Boyut: Kırmızı şarap için büyük, beyaz için küçük kadeh uygundur.
• Sap: Şarabın elde ısınmaması için uzun olmalıdır.